...

BRIEF dociera do polskich firm i ich pracowników – do wszystkich tych, którzy poszukują inspiracji w biznesie i oczekują informacji o ludziach, trendach i ideach.

Skontaktuj się z nami

Wsie tematyczne w Polsce (wywiad)

Wacław Idziak, członek zarządu Sekcji Polskiej Europejskiego Ruchu Odnowy Wsi i Małych Miast ECOVAST, od 17. lat pomaga mieszkańcom wsi odmienić ich życiową przestrzeń, a nam przybliża ideę wsi tematycznej.

Na czym polega istota wsi tematycznej?

Wieś tematyczna to miejsce, którego rozwój podporządkowany jest wiodącej idei. Dzięki temu staje się niepowtarzalna, wyróżnia się. Tematyzacja jest odpowiedzią wsi na zmiany zachodzące w gospodarce. Wsie, w których jest coraz mniej rolników, szukają nowych podstaw rozwoju, nowych opowieści i tożsamości.

Wioski tematyczne są jednym ze sposobów na wprowadzenie osady do gospodarki wiedzy, doznań i twórczości. Są one propozycją dla tych regionów, w których kończą się dotychczasowe sposoby zarobkowania związane z rolnictwem i dodatkową pracą w przemyśle. To sposób na tworzenie, niekiedy przy niewielkich nakładach, nowej oferty wsi lub pojedynczych gospodarstw.

Główne działania skierowane są tu nie na rozwijanie zwykłej infrastruktury turystycznej, lecz na tworzenie oferty związanej z doznaniami, edukacją i twórczością. Przy jej opracowywaniu istotne jest przygotowanie gier, zabaw, zajęć warsztatowych, programu edukacyjnego – tego, co może być podstawą produktu turystycznego. Tworzenie wioski tematycznej nie zawsze wynika z potrzeb ekonomicznych. Często impulsem do jej powstania jest chęć ożywienia życia społecznego i kulturalnego wsi.

 

Jak prezentuje się środowisko wsi tematycznych w Polsce? Czy mówimy tu o szerokim zjawisku?

Wioski tematyczne tworzone są w Polsce od 1999 r. Obecnie jest ich ok. 100. Są one oczywiście w różnych stadiach rozwoju. Wsie tematyczne powstają najczęściej w regionach o mniejszych szansach rozwojowych i miejscach mniej zasobnych w oczywiste atrakcje turystyczne.

Pierwszy, pilotażowy projekt tworzenia wiosek tematycznych realizowany był w latach 1999 – 2008 w okolicach Koszalina. W ramach tego projektu powstało pięć wiosek. Były one miejscem nauki oraz inspiracją dla następnych tego typu przedsięwzięć. Obecnie najwięcej wiosek tematycznych, bo aż 23, znajduje się na Dolnym Śląsku. Funkcjonują one pod wspólną nazwą „Wioski z pomysłem”. Ale wsie tematyczne znajdują się także w wielu innych województwach.

 

Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby wieś tematyczna mogła powstać?

Na początek powinni tego chcieć mieszkańcy. Zwykle wioskę tworzy kilku zapaleńców. Z czasem jednak, gdy wszystko dobrze się układa, przybywa chętnych. Wioska tematyczna odróżnia się od innych tym, że ma swoją specjalizację. W związku z tym powinno się w niej dziać coś związanego właśnie z danym motywem przewodnim. Działania te mogą mieć charakter komercyjny lub społeczny. Najczęściej oba te aspekty występują wspólnie.

Ważna jest także scenografia nawiązująca do danej specjalizacji, np. w wiosce chlebowej tabliczki z numerami domów mają kształt bochenka, a obok pojawiają się nazwy chleba w różnych językach świata.

 

Skąd czerpać pomysły na motyw przewodni wsi?

Motywem specjalizacji są najczęściej charakterystyczne dla wsi uprawy, np. rumiankowa, makowa, konopi; hodowle, np. mleczna, owcza; fakty historyczne, np. cesarska, gotów, tatarska; wartości kulturowe, np. czterech kultur, teatralna, barokowa; przyrodnicze, np. dębowa, ziół i kwiatów, grzybowa; typowe zajęcia i rzemiosła, np. garncarska, kowalska, rybacka; kulinaria, np. pierogów, klusek, smaku; zainteresowania i pasje mieszkańców, np. kolorowych szkieł, muzyczna, wędkarzy; odniesienia do literatury i filmu, np. hobbitów, don Kichota, pana Twardowskiego. Jest też wiele wiosek o specjalizacjach bardziej wymyślnych, abstrakcyjnych, odwołujących się do emocji i wyższych wartości, np. zakochanych, harmonii i pełni życia, żywiołów, kolorów, zmysłów. Temat specjalizacji może też podsunąć nazwa miejscowości, np. Aniołowo – wioska anielska, Koźle – wioska koźlaków.

 

Jakie korzyści przynosi powstanie wsi tematycznej w danym regionie?

Na podstawie badań pierwszych austriackich wsi tematycznych stwierdzono, że miejsce, które specjalizuje się w określonej dziedzinie, odnosi większe sukcesy na wielu polach. W takiej wsi mieszkańcy są bardziej zgodni, chętniej współpracują ze sobą i mają więcej optymizmu. Posiadanie wspólnego celu powoduje, że mieszkańcom wsi łatwiej przychodzi znoszenie trudów codzienności. Cel mobilizuje i podtrzymuje energię grup oraz jednostek.

Korzyści widać też na przykładach. Dzięki utworzeniu chociażby wioski hobbitów w Sierakowie Sławieńskim różne formy pracy znalazło tam ok. 25 osób. Mieszkańcy są dumni z tego, co stworzyli – nie są już ze wsi, której nazwa nic nie mówi, ale piszą o nich w gazetach, pokazują w telewizji, przyjeżdżają z całej Polski i z zagranicy, aby się od nich uczyć. Do działającego tam stowarzyszenia Hobbiton należy 35. ze 180. mieszkańców wsi. Dzieci wyrastające w atmosferze Hobbitonu widzą swoich rodziców przy ciekawej pracy i socjalizują się w interesującym towarzystwie, nabywają wzory postępowania, nie boją się obcych. Studenci zaś piszą prace licencjackie i magisterskie o swojej wsi.

A czy wieś tematyczna może przyczynić się do budowy marki regionu, a może nawet kraju?

Przykładem budowy marki regionu poprzez tworzenie wiosek tematycznych jest sukces japońskiego programu specjalizacji wsi „Jedna wieś, jeden produkt”. Został on zainicjowany w 1979 r. w prefekturze Oita. Obecnie w ramach programu sprzedaje się ponad 300 specjalnych produktów. Roczna wartość ich sprzedaży wynosi więcej niż 13 mld dol. Oprócz zysku finansowego ważna jest też promocja marki Oita. Dzięki temu łatwiej można wprowadzać nowe produkty. Największym osiągnięciem programu jest jednak wykształcenie wśród mieszkańców prowincji ducha przedsiębiorczości i wiary we własne siły.

Aby wioski tematyczne mogły przyczynić się do budowy marki regionu czy kraju, potrzebne jest systemowe wsparcie procesu ich tworzenia i funkcjonowania z poziomu, odpowiednio, regionalnego lub krajowego. Niestety w Polsce takiego wsparcia jest za mało. Można mieć jednak nadzieję, że niektóre z polskich wiosek tematycznych będą w przyszłości na tyle silne, że staną się markami i będą mogły rozwijać modele biznesowe na zasadzie franczyzy. W ten sposób powstanie szansa na stworzenie marek rozpoznawalnych na poziomie krajowym, a nawet światowym.

::

Wywiad ukazal się w styczniowym numerze magazynu „Brief” nr 1(195)/2016

::

Foto: Fotolia

Brief.pl - jedno z najważniejszych polskich mediów z obszaru marketingu, biznesu i nowych technologii. Wydawca Brief.pl, organizator Rankingu 50 Kreatywnych Ludzi w Biznesie.

BRIEF